De meestgestelde vragen over het behoud van je vruchtbaarheid
Wenst je persoonlijk advies over je vruchtbaarheid? Neem dan contact op met een fertiliteitsarts in een fertiliteitscentrum in je buurt.
Informeer je en plan je toekomst
Wat is het behoud van vruchtbaarheid?
Behoud van vruchtbaarheid is de procedure waarbij eicellen, sperma, embryo’s of ander voortplantingsweefsel wordt opgeslagen en gebruikt om een patiënt de gelegenheid te bieden om kinderen te krijgen op een later moment.
Wat is het invriezen van eicellen?
Eicellen invriezen is een methode om je vruchtbaarheid te behouden. Individuele eicellen worden gecollecteerd en ingevroren. Zo kan een vrouw proberen om op een later moment kinderen te krijgen.1,2
Het doel van de procedure is dat je in de toekomst je eicellen kan laten ontdooien, bevruchten en inplanten in je baarmoeder als embryo’s om een zwangerschap op gang te brengen. Het slagingspercentage van de procedure is afhankelijk van de leeftijd. Hoe jonger je bent op het moment dat de eicellen worden ingevroren, hoe groter de kans op succes.3
Wie kiest ervoor om eicellen te laten invriezen?
Reeds tientallen jaren worden eicellen ingevroren 4,5, aanvankelijk voor vrouwen die een medische behandeling ondergingen welke de toekomstige vruchtbaarheid zou bedreigen of omwille van genetische redenen.
Door verandering van onze levensstijl wordt de procedure nu ook gebruikt door vrouwen die er nog niet meteen klaar voor zijn om kinderen te krijgen.6
Het is mogelijk dat het invriezen van je eicellen de druk verlaagt omtrent andere belangrijke levenskeuzes, bv. studeren, een carrière, of zelfs de juiste partner vinden.
Het invriezen van eicellen bied je de mogelijkheid op de beste kans op bevruchting in de komende jaren, wanneer de tijd er geschikt voor is en wanneer jij er klaar voor bent.
Meer over het stijgend aantal behandelingen.
Meer over het invriezen van eicellen om niet-medische redenen.
Hoe goed lukt het om eicellen in te vriezen? Blijft mijn vruchtbaarheid behouden?
De slagingskans varieert en een baby kan nooit gegarandeerd worden.
Het recentste verslag van de overheid voor menselijke bevruchting en embryologie (Human Fertilisation & Embryology Authority, HFEA) in het Verenigd Koninkrijk, kent een geboortekans van 26%, maar waarschuwt voor een te hoge verwachting omdat hun bevindingen afkomstig zijn van een klein aantal ‘ontdooicycli’.6
Andere studies in Europa met ingevroren eicellen van donoren jonger dan 30 leverden zwangerschapspercentages op van 36–61%.7
Het is belangrijk om na te gaan of een fertiliteitscentrum ervaring heeft met de procedure en hun recente slaagpercentages te vergelijken voor vrouwen van verschillende leeftijden.
Hoe verloopt de procedure vóór en na het invriezen van eicellen?
De behandeling omvat een cyclus van ongeveer twee weken met dagelijkse hormooninjecties om de eierstokken te stimuleren tot de productie van verschillende eicellen. De eicellen worden dan gecollecteerd, gevitrificeerd (snel ingevroren) en bewaard bij een zeer lage temperatuur. Op het juiste moment wordt een vooraf bepaald aantal ingevroren eicellen van de vrouw ontdooid en de bevruchtingsprocedure kan beginnen.2
De eicellen kunnen bevrucht worden met het sperma van de partner van de vrouw of van een donor door ofwel IVF (in vitro fertilisatie) of ICSI (intra-cytoplasmische sperma-injectie). Tijdens een IVF-procedure, worden de eicellen en het sperma samen gebracht in een schaal tot de bevruchting plaatsvindt. Bij een ICSI wordt één enkele spermatozoïde rechtstreeks in de eicel geïnjecteerd.8
De bevruchte eicellen (embryo’s) groeien dan in het laboratorium verder tot maximaal vijf dagen. Eén of twee worden dan geselecteerd voor overdracht naar de baarmoeder. 8
14 dagen na de inplanting van het embryo wordt dan een zwangerschapstest uitgevoerd. 8
Wens je graag persoonlijk advies omtrent je vruchtbaarheid?
In Nederland zijn er tal van fertiliteitscentra waar je terecht kan voor persoonlijk advies.
De leeftijd en hoe dit de vruchtbaarheid beïnvloedt
Hoe verandert de vrouwelijke vruchtbaarheid met de leeftijd?
Naarmate een vrouw ouder wordt, daalt haar kans om op natuurlijke wijze zwanger te worden: de kwaliteit alsook het aantal eicellen neemt af.
Eicellen collecteren en invriezen op een jongere leeftijd kan helpen om te garanderen dat de eicellen van de beste kwaliteit zijn, en de kans verhogen dat ze levensvatbaar zijn.1
Data taken from Age-specific Probability of Live Birth With Oocyte Cryopreservation: An Individual Patient Data Meta-analysis (2013) Cil et al., Fertility & Sterility2
Zijn er leeftijds- of andere beperkingen voor de behandeling?
Beslissingen over de behandeling zijn de verantwoordelijkheid van de clinicus. Elk land heeft zijn eigen wetten en regelgeving. Controleer de website van je nationale overheid voor volksgezondheid voor actuele informatie.
De Nederlandse wetgever heeft leeftijdsgrenzen vastgelegd waarbinnen de behandeling is toegestaan (los van de leeftijdsgrens voor wie in aanmerking wil komen voor vergoeding). De maximale leeftijd in Nederland voor een punctie en het invriezen van eicellen is 40 jaar. De terugplaatsing van het embryo dient te gebeuren voor de 50ste verjaardag.
Uit voorzorg word je ook getest op infectieziekten, bv. hepatitis of HIV, vóór het begin van de behandeling. Bekijk samen met je arts in hoeverre eventuele positieve resultaten het vermogen tot invriezen al dan niet beperken.
Elk fertiliteitscentrum kan afzonderlijk verschillende behandelingsrichtlijnen of patiëntencriteria hanteren, dus het is belangrijk om rechtstreeks contact op te nemen met de centra om hun beleid te begrijpen.
Verlaagt het invriezen van eicellen mijn natuurlijke vruchtbaarheid?
Het invriezen van eicellen op jongere leeftijd verlaagt de kans van een vrouw om op natuurlijke wijze zwanger te worden niet. 1
De kans op een natuurlijke bevruchting is getest in een Belgisch onderzoek bij 194 vrouwen. 95% van deze vrouwen, die probeerden natuurlijk bevrucht te worden na eiceldonatie, werden zwanger zonder verdere hulp, en dit meestal binnen de 12 maanden. 1
De leeftijd beïnvloedt de vruchtbaarheid, maar het proces om eicellen in te vriezen niet. 3, 4
Zijn de risico's van het bevruchtingsproces groter bij oudere vrouwen?
Er zijn geen hogere risico’s voor het bevruchtingsproces bij oudere vrouwen, maar de kans op een geslaagde bevruchting is lager (het gaat dan om een voldoende aantal eicellen van goede kwaliteit die ooit kunnen leiden tot een succesvolle zwangerschap). Bovendien stijgt het risico op complicaties tijdens de zwangerschap, zowel voor moeder als baby, met de leeftijd van de moeder. Dit is deels te wijten aan veranderingen in het voortplantingsstelsel van de moeder en de stijgende kans op gezondheidsproblemen naarmate mensen ouder worden.7
Vraag altijd het medisch advies van een arts/zorgverlener om je vruchtbaarheidsopties te bespreken.
Wie komt in aanmerking voor het invriezen van eicellen?
Lichamelijk zijn de ideale kandidates voor de afname van eicellen gezonde vrouwen jonger dan 30 jaar. Eén Europees onderzoek vond een zwangerschapspercentage van wel 36–61% in deze groep.8
De procedure begint met eenvoudige bloedtests. Deze meten de concentraties van het vruchtbaarheidshormoon en geven een indicatie van de reserve die een vrouw nog heeft in haar eierstokken.
Er zijn veel redenen waarom vrouwen hun eicellen zouden willen invriezen. Ze kunnen opgaan in hun carrière of andere prioriteiten hebben in plaats van onmiddellijk een gezin wensen te stichten – en er is uiteraard steeds meer bewijs dat vrouwen wachten met het stichten van een gezin omdat ze de juiste partner nog niet hebben gevonden.
Het invriezen van eicellen op jongere leeftijd verlaagt de kans dat een vrouw op natuurlijke wijze zwanger wordt niet.6 Een vrouw kan dus kiezen om op latere leeftijd zwanger te worden via de natuurlijke manier en misschien lukt dit zelfs zonder extra hulp.
Elk fertiliteitscentrum kan verschillende behandelingsrichtlijnen of patiëntencriteria hanteren, dus het is belangrijk om rechtstreeks contact op te nemen met de centra om hun beleid te begrijpen.
Wens je graag persoonlijk advies omtrent je vruchtbaarheid?
In Nederland zijn er tal van fertiliteitscentra waar je terecht kan voor persoonlijk advies.
De procedure om de vruchtbaarheid te behouden
Wat omvat de procedure voor het invriezen van eicellen?
De procedure begint met eenvoudige bloedtesten. Hierin worden de hormoonconcentraties gemeten en dit geeft een indicatie van je eierstokreserve en algemene geschiktheid.
Wanneer de behandeling begint, onderga je een kuur van hormooninjecties gedurende ongeveer twee weken om je eicelproductie te stimuleren.1 Normaal gezien dien je jezelf thuis de injecties toe. Je gynaecoloog of verpleegkundige zal je de correcte techniek tonen.
Je wordt dan gemonitord door echografie (om beelden te maken van de eierstokken en groeiende follikels) in het fertiliteitscentrum van jouw keuze om te controleren of de hormonen het gewenste effect hebben.1,2
De derde stap is de collectie van eicellen, onder een lichte verdoving. Onder bepaalde omstandigheden en wanneer dat medisch aangewezen is, is een volledige verdoving aanbevolen. De procedure gebeurt via de vagina en duurt ongeveer 15 minuten.1
Je eicellen worden dan snel ingevroren (een techniek die vitrificatie heet)1 en bewaard in vaten met vloeibaar stikstof. In de afgelopen jaren heeft vitrificatie de trage afkoeling vervangen, omdat dit meer betrouwbare overlevingspercentages voor de eicellen oplevert.2
Hoe lang worden mijn eicellen bewaard?
In veel landen wordt de bewaringstermijn voor eicellen beperkt, bespreek dit zeker vooraf met je gynaecoloog om op de hoogte te zijn van de wetgeving in Nederland.
In België bijvoorbeeld worden ingevroren eicellen tot 10 jaar bewaard of tot de vrouw bij wie ze gecollecteerd worden 47 jaar oud is. In Zweden is de bewaringstermijn momenteel vijf jaar. In Zwitserland of het Verenigd Koninkrijk is het dan weer tien jaar.3,4
Moet ik de procedure meer dan éénmaal ondergaan?
De individuele respons op vruchtbaarheidsgeneesmiddelen varieert en daardoor ook het aantal gecollecteerde eicellen.6 Een follikeltelling (= telling van het aantal aanwezige blaasjes elk gevuld met een eicel) door een echografie van de eierstokken, kan helpen om te voorspellen hoe een patiënte op de behandeling zou reageren.
Sommige clinici adviseren twee of drie stimulatiecycli voor de collectie van een groter aantal eicellen [meer dan 20 in totaal] om de slaagkansen te optimaliseren.7,8
Wens je graag persoonlijk advies omtrent je vruchtbaarheid?
In Nederland zijn er tal van fertiliteitscentra waar je terecht kan voor persoonlijk advies.
Elke bijwerking is doorgaans gering en/of tijdelijk
Is de procedure pijnlijk?
Opgeblazen gevoel, prikkelbaarheid en ongemak ter hoogte van de buikregio worden allemaal in verband gebracht met de hormooninjecties. Er werden geen langdurige bijwerkingen in verband gebracht met de injecties zelf.1
De collectie van eicellen wordt normaal uitgevoerd onder lichte verdoving omdat dit wat pijnlijk kan zijn.2 In sommige gevallen, als dat medisch aangewezen is, kan een volledige verdoving vereist zijn.
Na de collectie van eicellen kunnen de patiënten gedurende een dag of twee wat krampachtige pijn ondervinden.2
Hoeveel verlof moet ik nemen?
De bezoeken aan het fertiliteitscentrum vergen wel enige tijd. De meeste vrouwen hervatten de dag na de collectieprocedure hun werk of hun dagelijkse bezigheden.
Heeft het invriezen van eicellen medische bijwerkingen?
Eicellen invriezen is net als meeste IVF-behandelingen over het algemeen veilig. Sommige vrouwen ondervinden bijwerkingen van vruchtbaarheidsgeneesmiddelen. In de meeste gevallen zijn de reacties niet ernstig.5
Ovariumhyperstimulatiesyndroom (OHSS) is een zeer zeldzame, maar goed op te volgen reactie op sommige vruchtbaarheidsgeneesmiddelen. Dan gaan de eierstokken groeien en dit gaat gepaard met pijn en vochtlekkage in de buik.5
Hoe behoud ik de controle over mijn eicellen – nu en in de toekomst?
Vóór het begin van een procedure moet je een aantal toestemmingen verlenen en kan het nodig zijn om een aantal belangrijke beslissingen te nemen op lange termijn:
- Bewaringstermijn van de eicellen6
- Gebruik van persoonlijke informatie
- Wettelijk ouderschap – afhankelijk van individuele omstandigheden
- Wat er gebeurt met de eicellen als je overlijdt
Je moet met jouw fertiliteitscentrum overleggen over de bestemming van je eicellen als je op een bepaald moment beslist om in geen enkel stadium verder te gaan met de behandeling.
Wens je graag persoonlijk advies omtrent je vruchtbaarheid?
In Nederland zijn er tal van fertiliteitscentra waar je terecht kan voor persoonlijk advies.
Planning van de behandelingskosten
Wat kost zo’n procedure om mijn vruchtbaarhied te behouden?
Fertiliteitscentra hebben verschillende tarieven en de kosten kunnen dus variëren per centrum. Het is belangrijk om vooraf een volledig kostenoverzicht te krijgen, zodat je je kan voorbereiden op de uitgaven.
In het algemeen moet je rekening houden met volgende kosten:
- De medicatie (hormooninjecties): varieert per patiënte maar schommelt per cyclus rond € 1.000-1.200
- De consultaties bij de gynaecoloog, echografie, bloedonderzoek,… Deze kosten worden deels terugbetaald door de mutualiteit. Controleer op voorhand hoe het in jouw geval precies zit.
- De eicelpunctie (collectie van de eicellen): vaak wordt hier een forfaitair bedrag aangerekend per cyclus of voor de punctie van bijvoorbeeld 20 eicellen. Deze kost is echt specifiek aan het fertiliteitscentrum zelf, we raden je daarom aan om dit concreter met je fertiliteitsarts te bespreken.
- De bewaring van de ingevroren eicellen: ook deze kost zal van centrum tot centrum verschillen. Soms zijn de eerste jaren inbegrepen in de procedure en betaal je pas na 2 jaar voor de bewaring, elders zal deze kost jaarlijks apart worden aangerekend. Gemiddeld zal je moeten rekenen op € 50 à 100 per jaar. Wederom, raden wij je aan dit met je fertiliteitsarts te bespreken.
Voor de totale procedure om bijvoorbeeld 20 eicellen te kunnen invriezen, moet je je in het beste geval (vb optimale reactie op de hormoonstimulatie) verwachten aan een totaal kostenplaatje van € 4.000 à 5.000.
Zijn er financieringsplannen om vrouwen te helpen bij de betaling van de procedure?
De financiering voor het invriezen van eicellen uit eigen keuze en niet uit medische noodzaak, is waarschijnlijk een privéaangelegenheid. Veel ziekenhuizen bieden maandelijkse afbetalingsplannen om de kosten van de behandeling te helpen spreiden.
Een klein aantal zorgverzekeraars heeft het invriezen van eicellen in hun polisvoorwaarden opgenomen. (of een deel van de onderzoeken) en sommige progressieve bedrijven hebben het invriezen van eicellen opgenomen als onderdeel van een voordelenpakket voor vrouwelijke werknemers.
Wens je graag persoonlijk advies omtrent je vruchtbaarheid?
In Nederland zijn er tal van fertiliteitscentra waar je terecht kan voor persoonlijk advies.
Een fertiliteitscentrum selecteren
Hoe kan ik weten of ik de juiste keuze maak?
Vruchtbaarheidsbehandelingen en daarmee gepaard gaande kosten kunnen hoog zijn, dus je wil er graag zeker van zijn dat het fertiliteitscentrum geschikt is voor jou. De lijst hieronder geeft een indicatie van de criteria die je nodig hebt om te beslissen. Onthoud dat de slagingspercentages voor jou kan verschillen van jaar tot jaar, dus weeg alles goed af:
- Invriesprocedure voor eicellen – vitrificatie of traag invriezen
- Slagingspercentages – geboorte en meervoudige geboortes*
- Tarieven – inclusief bevruchting van ontdooide eicellen
- Patiëntenevaluaties – hun ervaring en beoordeling
- Goede locatie – cruciaal voor herhaaldelijke bezoeken
Vraag naar de individuele ervaring met de mensen die je zullen verzorgen en je eicellen zullen beheren.
Je kan in dit proces eventueel uitkijken naar een centrum dat extra psychologische ondersteuning aanbiedt. Als de tijd gekomen is, hopen we allemaal op een goed resultaat, maar IVF is een intense emotionele belevenis en ondersteuning is onschatbaar.
*Meervoudige geboortes : meer dan één baby op verschillende momenten of tweelingen/drielingen.
Wat kan ik van mijn eerste consultatie rond het behoud van mijn vruchtbaarheid verwachten?
Download onze praktische gids om je voor te bereiden op je eerste afspraak voor het bespreken van het behoud van je vruchtbaarheid, o.a. het invriezen van je eicellen. Deze gids bevat nuttige informatie rond wat je kan verwachten van deze eerste afspraak, wat mee te nemen en interessante vragen die je zou kunnen stellen.
Wens je graag persoonlijk advies omtrent je vruchtbaarheid?
In Nederland zijn er tal van fertiliteitscentra waar je terecht kan voor persoonlijk advies.